Engelli işçi hakları, iş yerinde eşitlik ve fırsat eşitliği sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Engelli işçilerin, diğer çalışanlarla aynı haklara sahip olmalarını ve işyerinde ayrımcılığa uğramadan çalışmalarını sağlar. Bu haklar, engelli işçilerin yaşamlarını daha kolay hale getirirken, işverenlerin de çalışma ortamlarını daha adil ve eşit bir hale getirir.

Engelli oranı %40 ve üzerinde olan kişiler engelli çalışan olarak tanımlanmaktadır. Engellilerin sosyal ve çalışma hayatına katılmaları için tanınan haklar şunlardır:

1. Eşit İşe Eşit Ücret: Engelli işçiler, diğer çalışanlarla aynı işi yaptıklarında aynı maaşı almaya hak kazanırlar.
2. İşe Alım: Engelli işçiler, işe alım sürecinde diğer işçilerle aynı şartlara tabidirler. İşverenler, engelli işçilerin başvurularını diğer işçilerin başvurularından farklı şekilde ele almamalıdır.
3. İşyeri Düzenlemeleri: Engelli işçiler, işyerinde diğer işçilerle aynı çalışma koşullarına sahip olmalıdırlar. İşverenler, engelli işçilerin işyerinde rahat ve güvenli bir şekilde çalışmalarını sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmak zorundadır.
4. Eğitim ve Gelişim: Engelli işçiler, işyerinde diğer çalışanlarla aynı eğitim ve gelişim fırsatlarına sahip olmalıdırlar. İşverenler, engelli işçilerin işyerindeki başarılarını teşvik etmeli ve işyerindeki eğitim ve gelişim programlarına dahil etmelidirler.
5. İşten Çıkarma: Engelli işçiler, diğer işçilerle aynı şekilde işten çıkarılmamalıdırlar. İşverenler, engelli işçileri işten çıkarırken, diğer işçilerin işten çıkarılma nedenleriyle aynı standartları uygulamalıdırlar.
6. Ayrımcılık ve Taciz: Engelli işçilere karşı ayrımcılık veya taciz kabul edilemez. İşverenler, engelli işçilere karşı ayrımcılık veya taciz yapan çalışanları cezalandırmalı ve gerekli önlemleri almalıdırlar. Seçme sürecinde, iş seçiminde, teknik değerlendirmede, çalışma saatlerinde, çalışma koşullarında ve başvuru aşamalarında engellilere ayrımcılık yapılamaz.
7. İşyerinde Uygunluk: İşverenler, engelli işçilerin çalışma koşullarını, işyerindeki ekipmanların uygunluğunu ve işyerindeki erişilebilirliği değerlendirmek ve engelli işçilerin ihtiyaçlarını karşılamak için gereken düzenlemeleri yapmak zorundadırlar.
8. İşyerinde Değişiklikler: İşverenler, engelli işçilerin işyerindeki değişen ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli değişiklikleri yapmak zorundadırlar. Bu değişiklikler, engelli işçilerin işyerinde daha rahat ve güvenli bir şekilde çalışmalarına olanak tanıyabilir.
9. Yetersiz Performans Durumunda: Engelli işçilerin yetersiz performans göstermesi durumunda, işverenlerin, diğer işçilerin performans değerlendirmelerinde uyguladığı aynı standartları uygulamaları gerekir.
10. İşitme ve Görme Engelli İşçiler: İşverenler, işyerinde işitme veya görme engelli işçilerin ihtiyaçlarını karşılamak için gereken düzenlemeleri yapmak zorundadırlar. Bu düzenlemeler, işitme veya görme engelli işçilerin işyerinde diğer işçilerle aynı fırsatlara sahip olmalarını sağlayabilir.
11. Yeniden Çalıştırma Yükümlülüğü: Özürlü işçinin mevcut durumu nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalması ve özür durumunun daha sonra ortadan kalkması halinde, özürlü personel de eski işyerine yeniden istihdam talebinde bulunabilir. İşveren, öncelikle dışarıdan alımlardan olmak üzere, boş kadro olması halinde engelli personeli geri almakla yükümlüdür.
12. Engelli İşçi Çalıştırma Zorunluluğu: 4857 sayılı İş Kanunu'nun 30. maddesine göre, yurtiçi işe yerleştirme hizmetleri yönetmeliğine göre; İşçiler, 50 ve daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde, mesleki, fiziki ve ruhsal durumlarına uygun işlerde yüzde üç engelli işçi çalıştırmakla yükümlüdür.
13. Mazeret İzni: %70 ve üzeri engelli çocuğu olan ve kronik hastalıkların tedavisinde çalışan ebeveynlere, engelli çocuğun sağlık raporunun beyan edilmesi ve ebeveynden birinin bu hakkını kullanması şartıyla yılda 10 güne kadar ücretli izin verilir. .
14. Doğum İzni: İş Kanunu'nun 74. maddesine göre çocuğu engelli olarak dünyaya gelen çalışan anne, ücretli izninden sonra isterse 360 gün kısmi süreli çalışma hakkına sahiptir.
15. Özürlülerin İşyeri ve Çalışma Koşullarının Hazırlanması: İşletmeler, özürlü personel çalıştırılması halinde, özürlülerin çalışma koşullarının hazırlanmasından, mesleğine uygun işlerde çalıştırılmasından, gerekli araç ve gereçlerin sağlanmasından, işyerlerinin hazırlanmasından sorumludur. işlerini kolaylaştıracak çalışma ortamı.

Engelli işçi hakları, engelli işçilerin iş hayatında eşit bir şekilde yer almasını sağlamak için önemlidir. Bu haklar, engelli işçilerin işyerinde diğer işçilerle aynı haklara sahip olmalarını ve ayrımcılığa uğramadan çalışmalarını sağlar. İşverenler, engelli işçilerin işyerinde başarılı olmalarını sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmalıdırlar.